De kracht van zorg en verbinding bij psychische kwetsbaarheid

Auteur: Lien Pauwels,
stafmedewerker communicatie
en marketing Mederi, lid van KZTV
Coördinator Gaëtan De Jonghe is al
ruim zeven jaar hoofdverantwoordelijke
van La Colomba. Hij vertelt ons
over de dagelijkse zorg, assistentie en
begeleiding binnen dit woonproject.
En hij licht toe hoe La Colomba inspeelt
op de toenemende zorgvraag voor
deze doelgroep.
Een warme thuis voor
36 bewoners
La Colomba biedt, in hun vestigingen
in Bredene en Oostende, woonruimte
aan 36 mensen met een psychische
beperking. “Mensen wonen hier residentieel”,
vertelt Gaëtan. “De bewoners
kampen met uiteenlopende problematieken,
van psychiatrische aandoeningen
tot zelfzorgproblematiek. Hygiënische
zorg is dan ook een belangrijk
onderdeel van wat ons zorgteam
“De continuïteit en
dezelfde gezichten
zien is ontzettend
belangrijk. „
De zorg voor mensen met
een psychische beperking of
kwetsbaarheid vraagt om een
specifieke benadering. Het is een
zorgvuldige balans tussen autonomie
en ondersteuning. Deze
balans is te vinden in La Colomba.
Een unieke vorm van wonen,
begeleid door gespecialiseerde
zorgverleners. Zij bieden een
veilige en vertrouwde omgeving
voor mensen met uiteenlopende
psychische kwetsbaarheden.
De band tussen de thuisverpleegkundigen
en de bewoners speelt
hier dan ook een sleutelrol.
De kracht van zorg en verbinding
bij psychische kwetsbaarheid
sche zorg, en het mag zeker meer
aanleunen naar psychiatrie. Het
aspect van vertrouwen speelt ook in
de thuissituatie een grote rol, vooral
voor mensen met een psychische
beperking.”
Psychische zorg in een thuissituatie
Het bieden van zorg aan mensen
met een psychische kwetsbaarheid
vraagt tijd, iets waar de reguliere
thuiszorg vaak te weinig van heeft.
“In de thuisverpleging zie je vaak dat
tijdsdruk een probleem is, maar bij
ons is het net belangrijk om die extra
minuten te nemen wanneer nodig”,
legt Gaëtan uit. “Een klein gesprek of
even blijven voor een kopje koffie
kan een wereld van verschil maken
voor iemand met een psychische
kwetsbaarheid. Het is belangrijk dat
we de zorg niet overhaast uitvoeren,
maar echt naar de mens achter de
patiënt kijken.”
Systematisch Rehabilitatiegericht
Handelen
De bewoners van La Colomba
hebben elk op hun manier een
bepaalde mate van zelfstandigheid
en zelfredzaamheid. “We bieden hier
geen therapie aan, maar we werken
aan de kwaliteit van leven. Ons doel
is om via SRH (Systematisch Rehabilitatiegericht
Handelen) alle bewoners
zo aangenaam en zelfstandig mogelijk
te laten leven, binnen realistische
grenzen”, benadrukt Gaëtan.
Dat kan soms confronterend zijn,
want soms zijn wensen – zoals alleen
gaan wonen – niet meer haalbaar.
“Dan kijken we naar de vraag achter
die wens en hoe we eraan tegemoet
kunnen komen. Zo zou het voor een
bewoner bijvoorbeeld al veel kunnen
betekenen als we hem kleine huishoudelijke
taken laten uitvoeren.”
Gaëtan vult nog aan dat een realistisch
beeld creëren rond wat nog
haalbaar is, niet alleen belangrijk is
voor de bewoners van La Colomba,
maar ook voor mensen met een
gelijkaardige kwetsbaarheid die nog
thuis wonen.
In samenspraak zorgen
“Onze verpleegkundigen zijn aanwezig
van 8 uur ’s ochtends tot 18u30 ’s
avonds. Dat is ook de reden waarom
elke bewoner zelfredzaam moet zijn.
In onze twee vestigingen woont wel
iemand in, al dan niet met een verpleegkundige
opleiding. Die houdt ’s
avonds en ‘s nachts een oogje in het
zeil en kan aan de alarmbel trekken
indien nodig”, aldus Gaëtan.
La Colomba heeft een vaste huisarts
en de bewoners hebben een vaste
psychiater. Daarnaast werken ze,
indien nodig, samen met een kinesist
en de ziekenhuizen OLV Brugge en
AZ Oostende.
Als de zelfredzaamheid en de
mobiliteit van een bewoner te sterk
afnemen, wordt in samenspraak met
de bewoner en familie de volgende
stap gezet, vaak richting een woonzorgcentrum.
“Bijna elke bewoner zit
onder bewindvoering. Wij gaan altijd
in gesprek met de bewoner en de
familie. We beslissen nooit iets over
hun hoofd heen.”
Een project met toekomstpotentieel
De behoefte aan initiatieven zoals La
Colomba zal in de toekomst alleen
maar toenemen, verwacht Gaëtan.
Ziekenhuizen verminderen het aantal
ligdagen en er is een grotere groep
mensen die tussen wal en schip
valt: te goed voor een ziekenhuis,
maar niet zelfstandig genoeg om
alleen te wonen. “Ik merk dat er in
de toekomst veel meer nood zal zijn
aan projecten zoals dit. We zien de
eenzaamheid toenemen, zeker na de
covidperiode. Mensen zullen vaker
begeleiding nodig hebben in een
thuissituatie”, stelt hij.
De regelgeving rond dit soort initiatieven
is echter nog een grijze zone.
La Colomba is een privéproject, en
hoewel er geen overheidssubsidies
zijn, pleit Gaëtan voor meer aandacht
en ondersteuning vanuit de overheid.
“We moeten echt rond de tafel
gaan zitten om iets structureels op te
zetten voor deze doelgroep.”
Tips voor de toekomstige
generatie verpleegkundigen
Tot slot heeft Gaëtan een belangrijke
boodschap voor de jonge generatie
verpleegkundigen die overwegen
om in de psychische zorg te gaan
werken. “Wees jezelf. Mensen met
een psychische kwetsbaarheid
voelen het meteen als je niet oprecht
bent. Neem de tijd, maak duidelijke
afspraken en blijf eerlijk naar de
patiënt toe.”
Gaëtan benadrukt dat het een uitdagende
maar zeer lonende job is,
waar geduld en empathie van groot
belang zijn. In de toekomst hoopt hij
dat er meer aandacht komt voor de
onmeetbare zorg, zoals psychisch
lijden. “Het zou ideaal zijn als er een
manier komt om ook deze vorm van
zorg vergoed te krijgen, maar dat ligt
nog ver voor ons.”
La Colomba blijft voorlopig een
bijzonder voorbeeld van hoe zorg en
wonen hand in hand kunnen gaan,
met aandacht voor de mens achter
de beperking en met zorgverleners
die zich aanpassen aan de noden
van de patiënt.
doet, omdat zelfzorg vaak als eerste
wegvalt bij mensen met een psychiatrische
achtergrond.”
Wat deze woonvorm zo bijzonder
maakt, is de nadruk op stabiliteit en
continuïteit in de zorgverlening. “We
werken met een vast team van drie
psychiatrisch verpleegkundigen en
een algemene verpleegkundige, zodat
onze bewoners steeds vertrouwde
gezichten zien. Dat is belangrijk
voor dit publiek.”
Vertrouwen en continuïteit
Voor mensen met een psychische
kwetsbaarheid is de band met hun
zorgverlener vaak van groter belang
dan voor anderen. “Ons eigen
zorgteam geeft een veilig gevoel
aan de bewoners. Het helpt om een
vertrouwensband op te bouwen en
om bepaalde zaken of problemen
sneller te signaleren”, aldus Gaëtan.
Deze observaties zijn heel waardevol,
vooral in situaties waar psychische
nood niet altijd direct zichtbaar is.
Buiten de muren van La Colomba
biedt het team ook verpleegkundige
zorgen bij mensen thuis. “Dat is
zowel basiszorg als verpleegtechni